De Woo en de Archiefwet in 'de spotlight'
In deze nieuwsbrief praat ik u bij over de eerste maanden van 2025 waarin we onder andere onze visie gaven op het recente rondetafelgesprek over de Woo en hoe we advies hebben gegeven aan het parlement over de modernisering van de Archiefwet.
Lydia Bremmer
Secretaris-directeur Adviescollege Openbaarheid en Informatiehuishouding
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
"In februari vond dan eindelijk de langverwachte en steeds vooruitgeschoven parlementaire behandeling van de nieuwe Archiefwet plaats. Tijdens het Kamerdebat was er veel aandacht voor het belang van een deskundige archivaris, eentje met de juiste kwalificaties. En dat is goed, natuurlijk. Maar minstens zo belangrijk is de integriteit van de archivaris en zijn onafhankelijkheid ten opzichte van de heersende macht. Zijn neutraliteit ten opzichte van politieke belangen.
Hoe belangrijk het is om toegang tot informatie te depolitiseren, is een terugkerend thema in al onze adviezen, zowel bij de Woo als bij de Archiefwet. We kunnen het niet vaak genoeg zeggen. Wat er op het spel staat, tekent zich nu af in de Verenigde Staten, waar de Archivist of the United States ontslagen is, hoogstwaarschijnlijk vanwege de rol die de NARA eerder had in het alarmeren van de autoriteiten nadat er staatsgeheime documenten bij (toen nog oud-) president Trump in huis waren aangetroffen.
In de verschillende berichtjes die ik daarover las, trof ik onder andere deze mooie kwalificatie aan van het nationaal archief van de Verenigde Staten: ,,If the U.S. Constitution is the core operating system of the U.S. government, the Archivist of the United States and NARA are the maintainers of the system’s foundational codebase of legal and historical documents.” Dat is niet zomaar een baan.
Om de nieuwsbrief wat minder zwaar af te sluiten: een archief gaat niet alleen over grote en belangrijke dingen als De Democratische Rechtsorde. Een archief kan ook gewoon een vindplaats zijn van klein huishoudelijk leed, ouderwetse roddel en achterklap, en lekkere juice over verboden liefde en bloederige moordwapens: Verboden liefde verborgen tussen de regels in het archief | Nationaal Archief. Ook die verhalen zijn het bewaren waard, ze geven ons een prachtig inkijkje in onze menselijke aard. Lezen maar!"
|
|
|
|
| Ronde tafelgesprek over de uitvoering Wet open overheid |
| Het ACOI blikt terug op het gesprek van 13 februari jl. |
| De Wet open overheid is misschien wel de meest intensief geëvalueerde wet als je bedenkt hoe kort deze pas bestaat. Deze verzuchting klonk bij verschillende genodigden bij het door de Tweede Kamercommissie van Binnenlandse zaken georganiseerde Rondetafelgesprek Uitvoering Wet open overheid op 13 februari. Sprekers uit wetenschap, bestuursorganen en gebruikers van de wet kregen die dag de kans hun ervaringen met de Kamerleden te delen, waaronder het ACOI. Het ACOI heeft een position paper ingediend waarbij aandacht is gevraagd voor de zogenaamde ‘Driehoek van de Woo’. |
|
|
|
|
|
| Nieuwe Archiefwet aangenomen door Tweede Kamer |
| ACOI geeft advies aan parlement en deelt zijn aandachtspunten |
|
De Archiefwet staat in nauwe verbinding met de Wet open overheid en is cruciaal voor goede informatiehuishouding van de overheid. Het ACOI heeft veel expertise op de werking, de achtergrond en de juridische aspecten van deze wet. Op dinsdag 18 februari, tijdens de behandeling van de Archiefwet, heeft het ACOI invulling gegeven aan de adviserende rol die we hebben aan het parlement, door onze expertise aan de Kamerleden aan te bieden.
|
|
|
|
|
|
| Transparantie, dat is mijn pakkie 'an |
| Interview met Bette Nijboer van de gemeente Deventer |
|
Goed contact en overleg tussen Woo-verzoeker en Woo-behandelaars is voor een goede afhandeling van een Woo-verzoek essentieel. Nienke Hidding, adviseur bij het ACOI, interviewde Bette Nijboer over dit onderwerp. Nijboer is Woo contactpersoon bij de gemeente Deventer.
Het interview is de tweede in een reeks over goed contact en overleg tussen Woo-verzoeker en Woo-behandelaars. Het ACOI ontwikkelt hiervoor een model, de Samenwerkwijzer.
|
|
|
|
|
|
| Hallo, hoe werkt een Woo verzoek bij jullie? |
| Onderzoek door de Universiteit van Amsterdam |
| De Universiteit van Amsterdam (UvA) heeft in opdracht van het ACOI onderzoek gedaan naar het gemak waarmee een burger informatie over het indienen van een Woo-verzoek kan vinden. Dit onderzoek is uitgezet voor de ontwikkeling van de Samenwerkwijzer met als doel: meer en betere samenwerking tussen Woo-behandelaar en -verzoeker. |
|
|
|
|
|
| Het belang van een concrete beslistermijn |
| Eindbrief bemiddeling journalist Investico en ministerie van Buitenlandse Zaken |
| Een journalist had in juli 2024 een Woo-verzoek ingediend over de uitvoering van een motie uit 2016 over schade aan gebouwen of bouwwerken in Palestijnse gebieden. De journalist vroeg een bemiddeling aan bij het ACOI, omdat de beslistermijn niet werd gehaald en er geen concrete termijn werd gegeven waarop hij het besluit kon verwachten. De Woo heeft wettelijke termijnen die bij omvangrijke verzoeken te kort kunnen zijn. Lees in de eindbrief hoe in deze bemiddeling het belang van concrete beslistermijnen duidelijk naar voren kwam. |
|
|
|
|
|
|
